با روش ترمكس در توليد ميلگرد آشنا شويد

ترمکس نوعی میلگرد می باشد . یکی از از پرکاربردترین مصالح فلزی به کار رفته در صنعت ساختمان، میلگرد می باشد. روش تولید میلگرد ها می تواند تاثیر قابل توجهی روی خواص فیزیکی و مکانیکی آنها داشته باشد، از این رو معمولا کارخانه های تولیدی در هر کشوری با استفاده از روش مناسب برای اقلیم همان منطقه اقدام به تولید میلگردها می نمایند تا خواص میلگرد های به دست آمده از فرآیند تولید برای استفاده در آن منطقه مناسب باشد.

در ایران روش های متنوعی برای تولید میلگرد مورد استفاده قرار می گیرد که اصلی ترین آنها روش تولید میلگرد از طریق نورد گرم و همچنین شیوه تولید میلگرد به روش ترمکس یا با استفاده از فناوری QST می باشد. در این مطلب به معرفی فناوری QST خواهیم پرداخت و شما عزیزان از طریق مطالعه آن می توانید با روش ترمکس در تولید میلگرد آشنا شوید.

فناوری QST چیست؟

فناوری QST در دهه های ۱۹۷۰ تا ۱۹۹۰ میلادی با توجه به درخواست مهندسان عمران و ساختمان به منظور افزایش استحکام میلگردهای آجدار در راستای سهولت بیشتر استفاده در آسمان خراش های بزرگ ابداع شد. QST مخفف عبارت Quenched and Self-Tempered  می باشد که معنای آن خود آبدیده و یا فرو نشسته است.

در واقع این فناوری فرآیندی درون خطی در واحدهای نورد گرم میلگرد به حساب می آید که به منظور رساندن حد مقاومت تسلیم میلگرد به ۵۰۰ نیوتن بر متر مربع انجام می شود. با استفاده از این فناوری برای تولید میلگردهایی با مقاومت تسلیم بالا، دیگر نیازی به ایجاد تغییر در ترکیب شیمیایی فولاد به کار رفته در تولید میلگرد وجود نخواهد داشت.

بدون استفاده از این روش برای تولید میلگردهای با مقاومت تسلیم بالا نیاز است درصد کربن و منگنز در ترکیب شیمیایی فولاد بالا برده شود که این موضوع موجب کاهش قابلیت جوشکاری میلگرد شده و در نتیجه میلگرد مذکور برای استفاده به عنوان آرماتور مناسب نخواهد بود.

همچنین این فناوری موجب شده هزینه آلیاژ سازی و نیروی انسانی در تولید فولاد به کار رفته در ساخت میلگرد نیز کاهش پیدا کند و در قیمت تمام شده محصول نیز تاثیر قابل توجهی داشته باشد. لازم به ذکر است که به کلیه میلگردهایی که با فناوری QST تولید می شوند، میلگرد TMT گفته می شود.

این مقاله را نیز حتما بخوانید: قیمت میلگرد چگونه محاسبه می شود؟

ترمکس چیست؟

به مرور که استفاده از فناوری QST در تولید میلگرد ها گسترش پیدا کرد، کارخانه ای در هند به بهینه سازی و استاندارد سازی آن اقدام نموده و محصولی با نام تجاری ترمکس یا THERMEX را معرفی نموده و به گسترش تولید آن در کارخانه های فولاد سازی بسیار پر تعدادی در اقصی نقاط جهان آن پرداخت.

هر کارخانه ای که قصد دارد میلگرد ترمکس تولید کند، پس از پایان کار خط تولید میلگرد نورد گرم خود برای دریافت مجوز لایسنس ترمکس اقدام می نماید. بدین منظور تجهیزات لازم برای فرآیند تولید میلگرد ترمکس به آن کارخانه منتقل شده و در محل مستقر می شود و کارخانه مذکور اقدام به تولید آزمایشی میلگرد ترمکس می نماید.

پس از آزمایش نمونه تولید شده در آن کارخانه در صورتی که تایید شود میلگرد تولیدی بدون هیچ مشکلی به مقاومت تسلیم ۵۰۰ نیوتن بر متر مربع دست یافته است، به آن کارخانه مجوز تولید میلگرد ترمکس استاندارد داده خواهد شد.

در واقع میلگردهای ترمکس نوعی از میلگردهای TMT هستند که بر اساس استانداردهای نام تجاری ترمکس و شرکت ابداع کننده این نام تجاری تولید می شوند. کارخانه هایی که در نقاط مختلف جهان میلگرد ترمکس تولید می کنند، بر اساس استانداردهای موجود روی محصولات خود حرف T را حکاکی می ‌کنند تا میلگردهای ترمکس در بازار برای خریداران به خوبی متمایز باشند.

تفاوت میلگرد ترمکس با میلگرد TMT ساخته شده با فناوری QST

همان طور که ذکر شد هر میلگردی که بر اساس فرآیند QST تولید شود، به عنوان میلگرد TMT شناخته می شود. اما تمامی این میلگردها را نمی توان میلگرد ترمکس دانست. زیرا تنها میلگردهایی که تحت لایسنس و با مجوز THERMEX تولید می شوند و مورد تایید این برند و نام تجاری بوده و بر اساس استانداردهای آن ساخته می شوند، می توانند لقب میلگرد ترمکس را داشته باشند.

ممکن است برخی از میلگردهای TMT که بر اساس استانداردهای برند ترمکس تولید نشده اند، از نظر ویژگی های مکانیکی و فیزیکی و همچنین کیفیت نهایی با میلگردهای ترمکس برابری نکنند.

این مقاله را نیز حتما بخوانید: با روش گالوانیزاسیون سرد آشنا شوید

فرآیند تولید میلگرد ترمکس

پیشتر ذکر کردیم که هدف از بکار بردن این فناوری، تولید میلگردهایی با مقاومت بسیار بالا در برابر فشار می باشد. بدین منظور در فرایند تولید میلگرد ترمکس، عمل سرد کردن ناگهانی میلگردهای داغ با استفاده از آب، یک جزء بسیار مهم و اساسی به شمار می رود. این عمل موجب می شود که پرداخت ترمودینامیکی میلگردها میسر شده و و کیفیت آن ها به شدت بالا رودو حال به مراحل فرآیند تولید میلگرد ترمکس اشاره می نماییم:

روند تولید میلگرد ترمکس بدین صورت است که در ابتدای امر میلگرد خروجی از فرایند نورد گرم که دمای آن حدود ۹۵۰ تا ۱۰۵۰ درجه سانتی گراد است، در محفظه های کنترل شده به وسیله جریان آب، با سرعت بسیار زیادی سرد می شود.

در این فرایند، آب فقط سطح میلگردها را سرد کرده و درون آنها همچنان دمای بالای خود را حفظ می نماید. در اثر فرایند سرد سازی با سرعت بالا، ساختار کریستالی سطح میلگردها دچار تغییر شده و بسیار سخت و شکننده می ‌شود. اما بخش درونی آن ها که دمای زیادی از دست نداده همچنان نرم و انعطاف ‌پذیر باقی می ماند.

میلگردهای خارج شده از فرآیند سرمادهی روی صفحه های بزرگی به نام صفحه خنک کننده در معرض هوا قرار می گیرند. از آنجا که قسمت درونی میلگردها همچنان گرم بوده و فقط سطح میلگردها در فرآیند قبلی سرد شده است، در این مرحله مجدداً انتقال گرما از قسمت داخلی به سطح میلگردها صورت گرفته و سطح بیرونی میلگردها نیز دوباره گرم می شود.

این عمل موجب می شود ساختار سطح میلگردها که در مرحله پیشین سخت و شکننده شده بود، دستخوش تغییر شده و دارای چقرمگی بالایی شود. لایه میانی این محصول نیز کمی سخت بوده و بخش مرکزی میلگرد، نرم تر و چکش خوار خواهد بود.

استحکام ترمکس

به طور کلی محصول در اثر روش ترمكس در توليد ميلگرد دارای ویژگی های از جمله حد تسلیم بالا، سختی سطحی بالا، چقرمگی زیاد، چکش خواری بالا و جوش پذیری مناسب می شود.

همچنین ریزساختارهای آن نیز دارای تنوع بالایی بوده و سطح چقرمه، بخش میانی نسبتا سخت و بخض مرکزی نرم و چکش خوار خواهد داشت. این میلگردها در برابر فشار پیچی نیز نسبت به سایر میلگردها، عملکرد و مقاومت بسیار مناسبی دارند.

خواص فیزیکی ترمکس

همچنین مقاومت این میلگردها در مقایسه با سایر انواع میلگرد ساختمانی، در برابر خوردگی نیز بالاتر است. به علت معطف و در عین حال با دوام بودن این میلگردها، استفاده از آن ها در ساختمان سازی به ویژه در نواحی زلزله خیز گسترش فراوانی پیدا کرده است. همچنین این ویژگی ها موحب شده میلگردهای ترمکس برای استفاده در سازه های با طراحی مدرن نیز منایب باشند.

استحکام بالای سطح خارجی و نرمی مناسب بخش داخلی این میلگردها موجب شده که مقاومت کششی و چکش خواری آن ها افزایش پیدا کرده و این میلگردها برای استفاده در سازه های عظیم همچون پل ها، سدها و برج ها مناسب باشند.

بر اساس استانداردهای نام تجاری ترمکس، خواص فیزیکی و مکانیکی مورد انتظار از میلگردهایی که به نام میلگردهای ترمکس شناخته می شوند حد مقاومت تسلیم بالاتر از 500 نیوتن بر متر مربع، نسبت تنش 1/12، قابلیت جوش پذیری متناسب با نیازهای موجود در صنعت، حدقال درصد ازدیاد طول 16 درصد و سختی بیش از 260 ویکرز در جداره و سختی حدد 150 تا 160 ویکرز در مرکز میلگرد می باشد.

البته شرکت ارائه دهنده لایسنس ترمکس روی استانداردهای فوق نظارت بالایی دارد و به شرکت هایی که این موارد را رعایت نکنند اجازه ساخت میلگرد تحت نشان ترمکس را نمی دهد.