در مسیر خرید و تهیه ورق گالوانیزه، حتما با محصولاتی رو به رو می‌شوید که سطح ظاهری آن‌ها دربرگیرنده‌ی نقش‌ها و طرح‌هایی است که گل ورق گالوانیزه یا spangle نامیده می‌شوند. این طرح‌ها در ابعاد و اشکال متفاوتی بر سطح ورق گالوانیزه به وجود می‌آیند و ممکن است این پرسش را در ذهن خریداران به وجود آورد که:

آیا گل‌دار بودن ورق گالوانیزه بر میزان کیفیت آن تأثیر میگذارد یا خیر؟ دلیل به وجود آمدن اسپنگل ورق گالوانیزه چیست؟ آیا وجود گل بر قیمت ورق گالوانیزه تأثیر گذار است؟ دراین مقاله به صورت کامل با گُل های سطح ورق گالوانیزه آشنا می شویم و به تحلیل ورق‌های گالوانیزه ایرانی از نظر گل‌دار بودن یا نبودن می پردازیم.

آنچه در این مقاله میخوانید

گل ورق گالوانیزه چیست و چرا ایجاد می‌شود؟

به طرح های خاص نمایان در سطح ورق‌های پوشش‌دار گالوانیزه، گل ورق گالوانیزه یا Galvanized Spangles می‌گویند که طی فرایند گالوانیزه‌ی گرم ایجاد می‌شود. این نقوش با انجماد ذرات کریستالی عنصر روی در سطح فولاد به نمایش در می آیند. همچنین این ذرات و دانه های کریستالی با ظاهر شدن به صورت برفکی یا ستاره های شش ضلعی برروی ورق گالوانیزه آنها را از سایر ورق های فولادی متمایز می‌کنند.

علاوه بر این وجود این دانه‌های کریستالی میزان رنگ‌پذیری، مقاوم بودن در برابر خوردگی و شرایط کاربردی و… را نیز برای کاربران فراهم می‌کنند.

انواع گل در سطح ورق گالوانیزه

براساس اندازه، گل‌های سطح ورق گالوانیزه به سه دسته تقسیم می‌شوند:

ورق گالوانیزه خالی از گل (free zero spangle)

دراین نوع اسپنگل‌ها به دلیل کوچک بودن سایز آن‌ها، تنها با چشم مسلح قابل دیدن هستند. در واقع این سطح بدون گل با جلوگیری از رشد و ایجاد کریستال‌های روی در حین انجماد و به وسیله‌ی سرمایش سریع یا ترکیب حمام روی مذاب به وجود می‌آیند. از جمله مزایای ورق گالوانیزه بدون گل، استقامت در برابر خوردگی و رنگ‌پذیری بهتر است و این درحالی است که کیفیت پوشش روی در این نوع ورق‌ها برتری چندانی با نوع گل دار آن ندارند.

ورق گالوانیزه با گل درشت (large spangle)

قطر اسپنگل‌ها درورق گالوانیزه با گل درش یا همان گل معمولی، به بیشتر از ۳ میلی‌متر می‌رسد که به راحتی قابل دیدن هستند. سطح گل درشت معمولا در ورق های گالوانیزه ای که با اصول غوطه وری داغ ایجاد می‌شوند پدید می آیند. که از جمله دلایل ایجاد چنین طرح هایی می توان به عدم وجود کنترل بر روی سرعت سرمایش و ترکیب حمام روی مذاب اشاره کرد. ورق گالوانیزه با سطح گل درشت استقامت به خوردگی پایین تر و رنگ پذیری سخت تری نسبت به دیگر ورق‌ها دارد.

ورق گالوانیزه با گل ریز (small spangle)

این ورق حاوی اسپنگل‌های با قطر یک تا دو میلی‌متر می‌باشد که در ورق‌های گالوانیزه با گرید G90 و سبک‌تر پدید می‌آیند. نحوه ی به وجود آمدن گل های ریز در ورق‌های گالوانیزه به جلوگیری از رشد کریستال‌های روی به وسیله‌ی سرعت سرمایش و ترکیب حمام بر می گردد و با توجه به هزینه‌های بالا و دشواری فرآیند انجماد، از ورق های گالوانبزه با گل ریز تنها در بخش صنعتی استفاده می‌شود.

گل های ورق گالوانیزه در ایران

در ایران کارخانه‌های زیادی در تولید ورق گالوانیزه و دیگر محصولات فولادی فعال هستند در ادامه به بررسی گل ورق گالوانیزه در تولیدات این شرکت‌ها می‌پردازیم:

گالوانیزه کاشان

در حال حاضر کارخانه کاشان ارائه دهنده‌ی با کیفیت‌ترین و همین طور گران‌ترین ورق گالوانیزه در بازار داخلی است و این در حالی است که این محصول در برگیرنده‌ی گل‌های سطحی درشت است که با قیمت بالای آن مغایرت دارد. چرا که به هر میزان که گل‌های ورق های گالوانیزه درشت‌تر باشد استقامت در برابر خوردگی و میزان رنگ پذیری ورق ها پایین می‌آید. قیمت گالوانیزه کاشان

گالوانیزه فولاد شهرکرد

همانطور که از عنوان آن مشخص است این ورق درساخت بدنه‌ی خودرو مورد استفاده قرار می‌گیرد که علت آن میزان کیفیت بالای ورق و نبودن گل برسطح آن است وب اتوجه به رنگ پذیری بالا و استقامت بسیار در خوردگی به صورت اختصاصی برای صنعت خودروسازی تولید می‌شود.

گالوانیزه روی اندود

این کارخانه از تولیدکنندگانی است که ورق های با گل های سطحی ریز با گرید (ST12) در ایران تولید می کند.

گالوانیزه هفت الماس

محصولات گالوانیزه هفت الماس به چهار شکل کلاف، ورق مسطح، ورق فرم‌دار و کلاف نواربری به بازار عرضه می‌شود. از دیگر ورق‌های گالوانیزه گل درشت که در بازارهای داخلی تولید می‌شود ورق گالوانیزه شرکت هفت الماس است که با توجه به کیفیت قابل قبول آن در پروژه های ساختمانی کاربرد فراوانی دارد.

این مقاله را حتما بخوانید: معرفی کامل کارخانه هفت الماس

گالوانیزه تاراز

ورق گالوانیزه تاراز با گل های سطحی ریز تولید می شود و کمی مات تر از دیگر ورق های بازار است. دلیل این موضوع هم آن است که در فرآیند تولید از ۲۵ درصد آهن استفاده می‌کند. قیمت گالوانیزه تاراز

گالوانیزه دشتستان

این ورق ها با ضخامت 0/8 الی 1.5 میلی‌متر تولید می شود که در دسته ی ورق های گالوانیزه گل درشت قرار می گیرند و اغلب کاربرد مصارف ساختمانی دارند و قیمت آن ها نسبت به سایر برندها ارزان تر است.

مراحل ایجاد اسپینگل در سطح ورق گالوانیزه

انجماد روی

اسپنگل‌ها زمانی ایجاد می‌شوند که روی مذاب شده بر سطح ورق فولادی در زیر نقطه ذوب روی که در دمای تقریبا ۴۱۹ درجه سانتیگراد است منجمد شود. دراین دما اتم‌هایی که در روی مذاب به شکل کاملا تصادفی قرار گرفته‌اند دریک شکل بسیار منظم قرار می‌گیرند که به نقاط انجماد کوچک روی مذاب “دانه” گفته می شوند که اتم های منفرد در روی مذاب، خود را به دانه‌های در حال انجماد شدن می رسانند و به یک کریستال مجزا تبدیل می‌شوند که به شکل شش ضلعی قابل مشاهده هستند.

زمانی که اتم‌هایی که به صورت تصادفی منظم شده‌اند به یک آراستگی کوچک و سازمان یافته از اتم ها در می آیند و به بلور های دانه در مرحله اولیه انجماد تبدیل شوند و هسته ها را به وجود می‌آورند.

رشد دندریتی روی

رشد شاخه‌ای یا رشد دندریتی در واقع جنبه دیگر از فرآیند انجماد است که در آن الگوهای برفکی شکل در پوشش‌های گالوانیزه ایجاد می‌شود و رشد شاخه‌ای سبب می‌شود که دانه‌های در حال رشد به مذاب با لبه ی گرد مجزا تبدیل شوند که این فرآیند در طول انجماد فلزات بسیار رایج است. از جمله دلایلی که ما دندریت‌ها را به آسانی در پوشش گالوانیزه می بینیم آن است که در حقیقت ما یک نسخه دو بعدی از یک الگوی دانه‌ای بزرگ دندریتی و جامد را مشاهده می کنیم.

حمام روی مذاب

سرعت رشد دندریتی درطی عملیات انجماد از سایر عناصر فلزی در حالت مذاب تأثیر می پذیرد که شامل عناصر آلیاژی یا ناخالصی‌ها می‌شوند و رایج ترین دلیل برای الگوی رشد دندریتی وجود سرب در پوشش است. باتوجه به پژوهش هایی که در دهه ی ۱۹۹۰ صورت پذیرفت، مشخص شد که وجود سرب در پوشش عامل کاهش انرژی سطحی می‌باشد.

با کاهش یافتن انرژی سطحی، سد انرژی برای هسته‌سازی ناهمگن افزایش می‌یابد و سرب با کنترل کردن هسته زایی به صورت چشم گیری فضای بین هسته‌ها را زیاد می‌کند و اجازه می دهد تا گل ورق گالوانیزه ی بزرگتری تشکیل شود.ولی باتوجه به خطرات سرب برای سلامت بشر گروهی از تولید کنندگان ورق گالوانیزه از حمام روی بدون سرب بهره می‌برند که مقدار کمی آنتیموان را جایگزین سرب می کنند.

ورق گالوانیزه بر اساس نوع گل، در چه کسب و کارهایی استفاده می‌شوند؟

در حقیقت گل های موجود در سطح ورق گالوانیزه تنها دارای شکل ظاهری متفاوتی است و بر کیفیت پوشش روی تأثیری ندارد. اما بر میزان رنگ‌پذیری و استقامت در برابر خوردگی تأثیر‌گذار هستند. ورق گالوانیزه گل ریز و بدون گل در تولید لوازم خانگی و در ساخت خودرو مورد استفاده قرار می گیرند. اما ورق گالوانیزه گل درشت بیشتر کاربرد عمومی دارد و در مصارف ساختمانی نیز به کارگرفته می‌شود.

گل ورق وجه تمایز و شناخت ورق گالوانیزه از دیگر ورق های پایه فولادی است اما این طرح ها و نقش‌ها در اندازه‌ی بزرگ ممکن است بر استقامت به خوردگی و میزان رنگ پذیری ورق تأثیر گذار باشند.