ورق پانچ چیست؟

ورق پانچ نوعی ورق فولادی است که با داشتن حفره های زیاد در ابعاد و شکل های مختلف، دارای ظاهری متفاوت از دیگر ورق های فلزی می باشد.

انواع ورق ها از نوردهای سرد یا گرم تولید می شوند. ورق پانچ نیز بعد از گذراندن مراحل نورد توسط دستگاه های مخصوصی پانچ می گردد. به ورق های پانچ به خاطر اشکالی که روی آنها زده می شود، ورق مشبک نیز می گویند. دستگاه های پانچ انواع حفره ها به شکل های لوزی، شکاف ساده، مستطیل، مثلث، ذوزنقه، لوبیا، لانه زنبوری، مربع، لوزی، دایره، ستاره و گشنیزی را روی این ورق ها ایجاد می کنند. این حفره ها هم ظاهر ورق ها را زیباتر می نمایند و هم سبب تغییر در کاربرد و ویژگی های آنها با یکدیگر می شوند.

البته در بین همه این حفره ها، ورق هایی که دارای حفره های گرد، چند ضلعی و شکاف ساده هستند، بیشتر مورد استفاده قرار می گیرند. زیرا این ورق ها به خوبی می توانند سبب رد و بدل شدن هوا و انواع مایعات شوند. البته ورق های شکاف دار نسبت به نوع گرد توانایی بیشتری در عبور دادن هوا و دیگر مواد دارند. قیمت ورق پانچ به عوامل متعددی بستگی دارد از جمله قیمت جهانی فلزات، قیمت روز ارز و …

نحوه تولید ورق پانچ

همانطور که گفته شد انواع ورق های پانچ بعد از گذراندن مراحل نورد، پانچ می گردند. تمامی ورق ها یا به صورت دستی و یا توسط دستگاه های خاص پانچ می شوند و حفره های منظم، زیبا و دقیقی روی آنها ایجاد می گردد.

روش پانچ دستی دقت کمی دارد و سبب کاهش کیفیت ورق می شود. با پانچ دستی احتمال تغییر شکل و خرابی حفره ها و همچنین ورق های پانچ وجود دارد. اما روش پانچ با دستگاه از دقت مناسبی برخوردار است. دستگاه های پانچ از روش های چرخشی، واترجت و تخت برای پانچ کردن ورق ها استفاده می کنند. پانچ ورق ها توسط دستگاه های NC ، CNC ، لیزر، هیدرولیکی و گیوتین ضربه ای صورت می گیرد. با استفاده از این دستگاه ها ورق ها زیباتر پانچ می شوند و کیفیت آنها نیز بالاتر می رود.

اما این دستگاه ها نیز تفاوت هایی با هم دارند. به طور مثال دستگاه NC به صورت دستی کنترل و هدایت می گردد. اما دستگاه CNC توسط کامپیوتر و برنامه های کدگذاری مختلف کنترل و هدایت می شود. در هنگام پانچ کردن انواع ورق ها فاصله بین حفره ها به خوبی تحت کنترل قرار می گیرد تا به ورق آسیبی وارد نشود. قابل ذکر است که در هنگام پانچ توسط دستگاه ضخامت ورق ها و اندازه حفره ها نیز تحت نظر قرار می گیرد تا کیفیت ورق کاهش نیابد. گفتنی است که اندازه حفره ها و فاصله آنها از یکدیگر در عبور جریان هوا و یا مایعات و اجسام تاثیرگذار می باشد.

ویژگی های ورق های پانچ

ورق پانچ با توجه به نحوه تولید و شکل ظاهری خود دارای ویژگی های زیادی است. ابتدا اینکه استفاده از هر کدام از ورق های پانچ سبب صرفه جویی بیشتر در مصرف انرژی می شود. سوراخ ها و یا همان حفره هایی که روی آنها ایجاد می گردد، باعث می شود که وزن ورق ها سبک تر گردد و آب و دیگر مایعات به راحتی از آنها عبور کنند.

این ورق ها دارای سطحی صاف و ضد لغزش می باشند و به همین دلیل به راحتی خورده و اکسید نمی شوند. ظاهر این ورق ها بسیار جذاب است. انواع ورق های پانچ به آسانی نصب و حمل می شوند. این ورق ها به خوبی می توانند از محیط زیست محافظت نمایند زیرا بازیافت می شوند و از مواد بازیافتی نیز تولید می گردند. این ورق ها طول عمر بسیار بالایی دارند، به همین دلیل پرکاربرد می باشند.

فلزی بودن این ورق ها سبب شده است که از استحکام مناسبی برخوردار باشند. همچنین باید به این مورد اشاره کرد که ورق های پانچ مقاومت زیادی در برابر دماهای بالا و ضربه های سنگین دارند. در هنگام تولید این ورق ها تمامی مراحل تولید به خوبی و به صورت کامل انجام می شود، به همین دلیل به خوبی فیلتر و تصفیه می گردند. این ورق ها به گونه ای ساخته شده اند که به خوبی می توانند صداها و ارتعاش ها را کنترل نمایند. ورق های پانچ برای کارهای جوشکاری، فرم دهی، برشکاری و خمکاری بسیار مناسب می باشند.

ورق پانچ دارای انواع مختلفی از نظر جنس است. نخستین نوع این ورق ها، ورق های پانچ فولادی هستند که از نوردهای سرد و گرم تولید می شوند. ورق فولادی که از نورد گرم تولید می گردد به نام ورق پانچ سیاه نیز شناخته می شود و استحکام بیشتری در برابر دما و ضربات سنگین دارد.

در مقابل ورق فولادی که از نورد سرد تولید می شود، مقاومت خوبی در برابر باران، رطوبت و البته فرسایش دارد. ورق پانچ گالوانیزه فولادی، نوعی دیگر از این ورق ها است که به آن ورق سفید نیز گفته می شود. این ورق به دلیل گالوانیزه بودن، مقاومت خوبی در برابر اکسید شدن و خوردگی دارد. ورق های پانچ آلومینیومی هم دارای ظاهر زیبایی هستند و در برابر اکسید شدن مقاومت بالایی دارند. این ورق ها دارای روکشی از فلز آلومینیوم هستند.

ورق پانچ استیل، نوعی ورق فولادی کم کربن است که بسیار پرطرفدار می باشد و مانند ورق های گالوانیزه در برابر خوردگی مقاومت مناسبی دارد. این ورق ها بسیار سبک می باشند و دارای خاصیت ضد باکتریایی هستند. ورق های پانچ آجدار، نوعی دیگر از این ورق ها می باشند که در ظاهر خود دارای ناهمواری ها و برآمدگی های آجداری هستند.

این ورق ها به خوبی ایجاد اصطکاک می نمایند و مانع لغزش انسان و اشیاء می شوند. به همین دلیل مشکلات بسیاری از صنایع را رفع می نمایند. ورق پانچ روغنی نوعی دیگر از این ورق ها است که از نورد سرد تولید می شود. این نوع از ورق ها روغنی بسیار زیبا و براق هستند و به همین دلیل بیشتر برای زیباسازی در صنایع مختلف استفاده می شوند.

یکی دیگر از این ورق ها، ورق پانچ رنگی می باشد که خود نوعی ورق گالوانیزه است و دارای رنگ های مختلفی از الکترواستاتیک می باشد. ورق های آلیاژی نیز نوعی دیگر از ورق های پانچ می باشند که دارای ویژگی های مخصوص به خود هستند. این ورق ها از ترکیب فلزات مختلفی همچون منگنز، آهن، کربن و وانادیوم تهیه می شوند. به همین دلیل دارای خواص فیزیکی و شیمیایی زیادی هستند. این ورق ها بسیار انعطاف پذیر هستند و مقاومت خوبی در برابر دما دارند.

معرفی کاربردهای ورق های مشبک

ظاهر و جنس ورق تاثیر زیادی روی کاربرد ورق پانچ دارد. با این حال می توان گفت از انواع ورق های پانچ در تولید پارتیشن، سایبان، پوشش دیواره ها و بالای آسانسورها و تولید سقف کاذب استفاده می شود. شهرداری ها از انواع ورق های پانچ در تولید دیواره های ایستگاه های اتوبوس، نیمکت، سطل های زباله و به طور کلی زیباسازی شهر استفاده می کنند.

از این ورق ها برای تولید موتور تهویه ماشین های سنگین، ساخت سانتریفیوژ، ساخت دکل های برقی و حفاظ هواکش انواع موتورخانه ها نیز استفاده می شود. از انواع مختلف ورق های گالوانیزه و آلومینیومی در تولید تجهیزات مربوط به صنایع غذایی، ماشین آلات دانه بندی و خشک کننده سبزیجات و حبوبات استفاده می گردد. از ورق های پانچ استیل بیشتر در صنایع پتروشیمی، کشتی سازی، نیروگاه های تولید برق، آبرسانی و همچنین صنایع غذایی، بهداشتی، درمانی و تولید دارو استفاده می شود.

از ورق پانچ آجدار بیشتر در صنایع راهسازی، ساخته پله، کف کامیون ها و ماشین آلات مختلف استفاده می گردد. از ورق های روغنی به دلیل صاف و صیقلی بودن برای ساخت بدنه و داخل یخچال ها، اجاق گازها، ماشین های لباسشویی و ظرفشویی استفاده می شود.

ورق های پانچ رنگی نیز به دلیل تنوع رنگ بالا در زیباسازی نمای ساختمان و مکان هایی که نیاز به رنگ های مختلف دارند، مورد استفاده قرار می گیرند. از ورق های پانچ آلیاژی هم بیشتر در صنایع پتروشیمی، پالایشگاه ها، نیروگاه ها و صنایع نفت و گاز استفاده می گردد. از ورق های پانچ آلومینیومی نیز بیشتر برای ساخت مکان های تزئینی، نرده و راه پله استفاده می شود.

ابعاد ورق پانچ

کارخانه تولید کننده و جنس و نوع ورق از عوامل تاثیرگذار در تعیین ابعاد ورق پانچ می باشند. ابعاد انواع این ورق ها از نوع شیت معمولا در حدود 1000× 2000 میلی متر و یا 1250× 2500 میلی متر است. ضخامت حدودی ورق های پانچ شیت نیز بین 5/0 تا 5 میلی متر می باشد. اما عرض ورق های پانچ رول در دو اندازه 1000 و 1250 میلی متر خلاصه می شود.

در این میان انواع ورق پانچ سیاه ضخامت های متنوعی دارند. به طوری که با توجه به نحوه تولید، می توانند ضخامتی در حدود 2/0 تا 200 میلی متر داشته باشند. در مقابل ضخامت ورق های گالوانیزه معمولی و رنگی در حدود 2/0 تا 8 میلی متر است. ورق های روغنی نیز ضخامتی در حدود 5/0 تا 5/1 میلی متر دارند. نوع، ضخامت و ابعاد یک ورق تعیین کننده قیمت آن ورق می باشد. البته قیمت پانچ این ورق ها بعد از مشخص شدن ابعاد و جنس ورق ها تعیین می گردد. نوع مواد به کار رفته و اعتبار کارخانه تولید کننده نیز بر قیمت ورق های پانچ تاثیرگذار می باشند.